چرا هیچ کس انگیزه کار و تغییر ندارد؟

کاپلان و نورتن، دو نظریه پرداز مهم مدیریت جمله مهمی را گفته اند که بر اساس آن می توانیم بسیاری از پدیده هایی که به صورت روزمره در سازمان های ایرانی، به ویژه دولتی می بینیم را  به خوبی درک کنیم. نورتن و کاپلان می گویند در سازمان آن چیزی محقق می شود که ارزیابی می شود. مهم نیست که شما چه هدفی را اعلام و چه برنامه هایی در تدوین می کنید. نهایتا چیزی محقق می شود که شما به روش های مختلف آن را ارزیابی می کنید و بر اساس نتایج ارزیابی پاداش و یا مجازات در نظر می گیرد.

حالا با همین نگاه وارد ساختار سازمان های دولتی شوید و هر حرکتی می بینید را با همین نگاه بررسی کنید. اگر می بینید در دستگاه های دولتی عموم کارکنان از یک کمک کارشناس ساده گرفته تا مدیران ارشد انگیزه کار کردن ندارند، مهمترین دلیلش این است که برای کار کردن و ایجاد تغییر و بهبود اوضاع پاداشی ارائه نمی شود. یعنی فرقی نمی کند که شما پر تلاش باشید یا تنها ۱۰ درصد از وظایف خود را آن هم با کیفیت نامطلوب انجام دهید. در هر دوحالت نه تنها پاداشی که دریافت می کنید تقریبا به یک اندازه است که حتی ممکن است اگر پر کاری و تلاش را انتخاب کنید با عواقب نامطلوبی مواجه شوید.

هر تلاشی که منجر به تغییر شود مخالفینی در داخل و یا خارج از سازمان خواهد داشت و این مخالفین برای عامل تغییر درد سر درست کرده و آرام آرام کار را به جایی می کشانند که عامل تغییر بگوید من اگر حتی وظایفم را انجام ندهم کسی من را بازخواست نخواهد کرد و این مخالفین که عموما پر زورند و صدای بلندی دارند هم سراغ من نخواهندآمد. پس چرا سری که درد نمی کند دستمال ببندم. برای فهم بهتر آنچه گفته شد دقت کنید که وقتی وزرای قدرتمند، محبوب و شناخته شده ای مثل زنگنه و ظریف در مسیر تغییر کشور قدم برمیدارند با چه چالش هایی رو برو می شوند اما مدیران ارشدی که تقریبا هیچ اقدام مثبتی انجام نداده اند به شرط آنکه به سراغ  گروه های قدرتمند نرفته باشند در چه آرامشی روزگار می گذرانند.

کارکنان در هر سطحی، پس از مدتی کار در سازمان های ایرانی متوجه می شوند برای دریافت پاداش و پیشرفت شغلی نیازی به خلاقیت، مهارت و دانش ندارند بلکه کافی است خود را داخل یک باند کنند، مجیزگو و مطیع باشند، با افراد قدرتمند درگیر نشوند و البته تا می شود ظاهر کارمند پرتلاش بودن را حفظ کنند و در رسانه ها دیده شوند. اگر کسی اینها را رعایت کند حتی اگر  احمق و فاقد هرنوع دانش و مهارت باشد و تقریبا انگیزه ای برای کار و درگیر شدن و تغییر شرایط موجود نداشته باشد،‌به سرعت پله های ترقی و مزایای مختلف را دریافت می کند.

اگر وارد اداره ای می شوید و می بینید کسی کار شما را راه نمی اندازد و یا می بینید که نوعی خمودگی در کل دستگاه های دولتی حکم فرماست به همین دلیل است.


پ.ن: اینکه چه شد سازمان های دولتی ما به اینجا رسیدند بحث مفصلی است که جداگانه باید به آن پرداخت.