ما همه زورگو هستیم

یک فروشنده لباس را با یک پزشک ثروتمند و شناخته شده از لحاظ بهره مندی از قدرت مقایسه کنید. طبیعتا قدرت یک پزشک بیشتر است و همه ما او را قدرتمند تر می دانیم. اما در عمل روابط قدرت پویایی دارد و اینطور نیست که همیشه این پزشک از فروشنده لباس قدرتمندتر باشد. یعنی وقتی همین پزشک قدرتمند برای خرید لباس به فروشگاه محلشان رجوع می کند بین او و فروشنده لباس رابطه ای برقرار می شود که قدرت فروشنده بیشتر است. قدرت منابع متعددی دارد که دانش، تخصص و جایگاه در سلسله مراتب اقتدار قانونی از جمله آنها هستند. 

در رابطه فروشنده و پزشک در فروشگاه لباس، فروشنده است که این منابع را در اختیار دارد. فروشنده است که می داند کدام لباس کیفیت بهتری دارد و صرفه اقتصادی کدام گزینه بیشتر است (منبع دانش). به علاوه او صاحب اختیار فروشگاه است. اوست که تعیین می کند قیمت ها چه قدر باشد، چه میزان تخفیف داده شود، ساعت کار تا چه زمانی باشد، رویه خرید به چه صورتی انجام شود و ... (منبع جایگاه در سلسله مراتب اقتدار قانونی). وقتی هم که فروشنده برای درمان به مطب پزشک می رود این بار پزشک است که به دلیل بهره مندی از منابع قدرت در جایگاه صاحب قدرت قرار می گیرد. می توانید این مثال را به تمامی اقشار جامعه از ضعیف ترین تا قویترین و تمامی لحظات زندگی تعمیم دهید.

به همین دلیل تفکیک مردم به دو دسته قدرتمند و ضعیف ( به این معنی که گروهی همیشه در موضع ضعف قرار دارند و گروهی همیشه در قدرت) چندان درست نیست. یعنی اگر چه به صورت کلی برخی قدرتمند تر از برخی دیگر هستند اما در تمامی شرایط زندگی یک نفر قدرتمند نیست و فراوان اند مواردی که دیگران قدرتشان از او بیشتر است. پس همه ما فارغ از آنکه شغلمان چیست، از کدام خانواده هستیم، تحصیلاتمان چه قدر است و چه قدر پول داریم، در زندگی لحظات فراوانی را تجربه می کنیم که قدرت در دست ماست و این ماییم که باید حرف آخر را بزنیم. نکته ناراحت کننده این است که تجربه زندگی روزمره حکایت از این دارد که ما مردمی زورگو هستیم و هر وقت که در روابط اجتماعی، قدرت در سمت ما قرار می گیرد سوء استفاده زیادی از آن می کنیم.

به همین دلیل برای اینکه زورگویی در این سال نو برای همیشه از تار و پود فرهنگ ما شسته شود نیازی نیست که هر روز به صاحبان قدرت ( فارغ از اشکال مختلف آن) بد و بی راه بگوییم. صاحبان قدرت تنها سیاستمداران و ثروتمندان نیستند. همه ما در لحظاتی از زندگی روزانه صاحب قدرت هستیم. کافی است که خودآگاهی خود را افزایش دهیم و مراقب باشیم که چه زمانی در روابط اجتماعی در جایگاه قدرت قرار می گیریم و تمام تلاشمان را بکنیم که زور نگوییم.

امیدوارم سال نو سالی پر از شادی و آرامش برای همه و به دور از زورگویی باشد.